De financiering van de anti-rokersbeweging, met name in de VS, komt via twee soorten geldstromen tot stand:
- een geldstroom vanuit de farmaceutische industrie
- de gelden uit de Master Settlement Agreement
Beide stromen samen genereren jaarlijks een financiële injectie van om en nabij de $800 miljoen dollar richting anti-rokersorganisaties. De natuurlijke tegenpartijen van deze beweging, tabaksindustrie en rokersrechten-organisaties, hebben per saldo op dit moment niet eens een fractie daarvan te besteden: de tabaksindustrie omdat ze monddood is gemaakt, de rokersrechtenorganisaties omdat ze niet als partij gezien worden en ze zich financieel moeten bedruipen met de donaties die hun leden ze geven.
Vanuit deze optiek is het niet moeilijk voor te stellen dat de voorlichting op het gebied van roken compleet uit balans is. De eenzijdigheid waarmee rokenvoorlichting in de media verschijnt is voornamelijk te danken aan het grote geld.
Farmaceuten
De wereld telt ongeveer 1,2 miljard rokers. Als al deze mensen bewogen kunnen worden om te stoppen, genereert dat een gigantische Nicotineontwenningsmiddelen-vraag (Nicotine Replacement Therapy: NRT) die naar schatting $1,5 miljard per jaar bedraagt. Deze middelen zijn echter, met succespercentages tussen 3% en 30%, allesbehalve een garantie dat de ontwenningskuur slaagt. Er zal dus ook een herhaalvraag zijn bij degenen die er ondanks deze hulpmiddelen niet in slagen definitief te stoppen. Kassa voor de leveranciers van deze middelen dus.
Welke zijn de leveranciers? De belangrijkste producten op dit moment zijn Nicorette (origineel Johnson&Johnson, ook verkocht door Farmacia), Zyban (GlaxoSmithKline) en Nicotrol (Johnson&Johnson). Het is dan ook met name interessant om te kijken of deze producenten zich op enigerlei wijze met het ‘tabaksontmoedigingsbeleid’ bezig houden.
En dat is inderdaad het geval. Er zijn twee (geld)stromen te ontdekken: via de Robert Wood Johnson Foundation en via de Wereldgezondheids-organisatie (WHO). Beide stromen willen we in de volgende hoofdstukken nader belichten.
Robert Wood Johnson Foundation
Deze Amerikaanse stichting, afkorting RWJF, houdt zich al vanaf 1992 bezig met ‘tabaksontmoediging’ via het sponsoren van anti-rokenorganisaties, het initiëren en financieren van anti-rokenonderzoek en het sponsoren van diverse opleidingsprogramma’s. De RWJF is een volledige dochter van Johnson&Johnson, zoals vermeld een van de grootste producenten van NRT-producten in de wereld.
In dit overzicht (PDF) wordt een opsomming gegeven van de geldstromen van de RWJF naar diverse onderzoeksinstituten, anti-rokenorganisaties en andere instellingen. Via hun eigen site was een overzicht te verkrijgen van de meest recente anti-tabakssubsidies. Gemene deler is dat al deze geldstromen, via een grote variatie aan kanalen, gebruikt worden voor het ontmoedigen van roken. Kort samengevat is er sprake van een geldstroom van meer dan 200 miljoen dollar die in vijf jaar van de farmaceutische industrie naar anti-roken campagnes en onderzoek is gevloeid.
Naast deze geldstromen zijn er momenteel ook geldstromen vanuit RWJF in de richting van Amerikaanse staten, die voor gezondheidszorg te besteden geld krijgen wanneer ze aantonen anti-tabaksmaatregelen te nemen, zoals het rookvrij verklaren van restaurants en ziekenhuizen. Bij een slechte organisatie van de gezondheidszorg, zoals deze in de VS aanwezig is, zijn die staten maar al te bereid dit soort maatregelen te nemen als ze met het verkregen geld hun armlastige burgers kunnen steunen. Bovendien kunnen verzekeraars prijzen verdienen indien ze NRT vergoeden en andere maatregelen nemen om het roken te ontmoedigen.
Wereldgezondheidsorganisatie
Enige jaren geleden, bij het aantreden van de huidige voorzitter Gro Harlem Brundtland (met een historie in de farmaceutische industrie), werd door de WHO het Tobacco Free Initiative (TFI) gelanceerd. Doelstelling van dit ambitieuze plan was om in korte tijd het aantal rokers wereldwijd te decimeren.
Wanneer het budget van TFI wordt geanalyseerd blijkt dat van een totaal budget van $9.885.000 in de jaren 2000-2001, meer dan 70% ($8.000.000) komt uit bijdragen van in het bijzonder de farmaceuten Farmacia en GlaxoSmithKline, beiden belangrijke NRT producenten.
De Wereldgezondheidsorganisatie is (o.a. ook via het WMF!) de drijvende kracht achter de meeste overheidsinitiatieven inzake de ontmoediging van tabak en bepaalt daardoor voor een groot gedeelte het anti-rokenbeleid van Nederland en daarbuiten.
Marketing van een principe
Het afgelopen decennium is de rokenproblematiek een van de hoofdonderwerpen van onderzoek geweest. Het terrein is met de kracht van een elektronenmicroscoop onder de loep genomen, aangedreven door miljoenen farmaceuten-dollars. De vraag is, welke resultaten we zouden zien als andere onderwerpen die betrekking hebben op andere omgevingsfactoren met evenzoveel kracht bestudeerd zouden zijn. We zouden dan niet meer met een gerust gevoel de straat op durven.
Wanneer we de financiering van anti-roken onderzoek erbij betrekken, zou men zich kunnen afvragen of deze onderzoeken wel allemaal zo onafhankelijk zijn geweest. Welke onderzoeken hebben de gerenommeerde geneeskundige tijdschriften, waarin onderzoek wordt gepubliceerd, gehaald en welke niet? Het is niet voor niks dat deze tijdschriften in de zomer van dit jaar hebben besloten een veel strikter beleid ten aanzien van door de farmaceutische industrie gesponsord onderzoek te gaan voeren. Ook zij zagen in dat er nogal eens met de resultaten van dit onderzoek werd geknoeid. Of het helpt is nog af te wachten omdat er, zoals boven beschreven in de WHO-route, ook heel wat farmaceutisch interessant anti-rokenonderzoek geïnstigeerd wordt via de weg van de overheid.
Als het ging om rokengerelateerd onderzoek leek de wetenschappelijke meetlat een tandje lager te worden gelegd. Veel door de pers gepubliceerde resultaten van anti-rokenonderzoek werden kritiekloos overgetikt van dezelfde bronnen waarvan de gezaghebbende tijdschriften nu zeggen dat ze, gezien hun financiering, niet erg betrouwbaar en onafhankelijk waren. Als men wat intensiever de onderzoeken bekijkt die zich bezighouden met het meerokenprobleem, dan blijkt daaruit dat men wel érg makkelijk verbanden en causaliteit naar buiten bracht als het op basis van strikte wetenschappelijk criteria niet eens bewezen werd. Zo levert bijna 99% van dit soort onderzoeken een ondergrens (Minimum CI) van het risico (RR) op beneden de 1, binnen epidemiologisch onderzoek een indicatie van statistische insignificantie (zie figuur). Het resterende deel is gebaseerd op levenslange blootstelling (WHO).
Master Settlement Agreement
In November 1998 werd in een gigantische rechtszaak de tabaksindustrie veroordeeld tot het betalen van 260 miljard dollar ter compensatie van “gezondheidsproblemen die door het gebruik van hun product veroorzaakt worden”. Het geld zou in de komende jaren in delen worden uitbetaald aan de overheid en deze zou er zorg voor dragen dat het geld besteed werd aan “Smoking cessation programs”, anti-tabaksbeleid in goed Nederlands.
Vanuit deze gigantische hoeveelheid geld, die uiteindelijk via prijsverhogingen op tabaksproducten weer door de rokers wordt gefinancierd, worden in alle staten antrokersorganisaties financieel gesteund. In deze absurde situatie betalen rokers dus zelf voor alle ellende die hun door deze organisaties wordt aangedaan!
Conclusies
Geld maakt veel goed. Zeker in de Verenigde Staten, maar ook in Nederland, zullen vele onderzoeksinstituten zich meer door de wensen van de opdrachtgever hebben laten leiden dan door de wens de waarheid te achterhalen: “Wiens brood men eet diens woord men spreekt”.
Dit werd de tabaksindustrie verweten, maar blijkt nu ook op te gaan voor de natuurlijke vijand daarvan, de anti-roken organisaties. De anti-roken beweging is er, net als die van de tabaksindustrie, een van immense (industriële) belangen. De overheid hoort zich in deze omgeving niet als een marionet op te stellen. Niet de farmaceuten of de ondemocratische Wereldgezondheidsorganisatie dienen het volksgezondheidsbeleid te bepalen, maar de democratisch gekozen volksvertegenwoordigers.Vandaar dat het de opdracht van de volksvertegenwoordiging is zich te vergewissen van de deugdelijkheid van de argumentatie en de wetenschappelijke feiten die daaraan ten grondslag liggen. Het siert een overheid niet zich door de waan van de dag of door industriële belangen te laten leiden.
Leesvoer:
- Verdeling van de MSA miljarden over de staten per jaar
- Wanda Hamilton’s Pharma Research: Over de werkwijze en leugens van de farmaceutische industrie
- The corruption of the anti-tobacco cartel
- Farmaceuten en publicaties van onderzoek
- ActivistCash.com onderzoekt alle geldstromen naar actiegroepen in de VS
